Werk maken van Vlas: terug in de regio: interview Pyt Sipma
Binnen Fjildlab werken we aan verschillende projecten voor een toekomstgerichte landbouw. Voordat een project succesvol is gaat daar een poos van experimenteren en proberen aan vooraf. Iemand die daar meer over kan vertellen is Pyt Sipma. In Engwierum heeft hij een biologisch dynamisch akkerbouwbedrijf met boerderijwinkel en zorgboerderij. Hij was bestuurslid bij Agrarisch Collectief Waadrâne en werkte de afgelopen jaren mee aan verschillende innovatieprojecten in de regio.
‘Vier jaar geleden ben ik begonnen met het verbouwen van vlas. Het is een oud gewas, en ik kan zeggen dat het tot nu toe goed slaagt om het hier te verbouwen.’
Duurzame innovaties voor minder droogteschade in Friese zandgebieden
Nederland heeft de afgelopen jaren steeds vaker te maken gehad met hete en droge zomers, waarbij de grondwatervoorraad onder druk kwam te staan. Dit had gewasschade en verdroging van natuur tot gevolg. De afgelopen zes jaar boekten tientallen Friese agrariërs succes in het vasthouden van water met als resultaat een hogere grondwaterstand in de zomer en minder droogteschade aan gewassen en natuur. Bij een meer grootschalige aanpak op gebiedsniveau wordt de grondwaterstand in de zomer zelfs structureel verhoogd.
Hogeschool Van Hall Larenstein (HVHL) en Wageningen Livestock Research (WUR) onderzochten in de afgelopen drie jaar de effecten van water vasthouden op zandgebieden in het oosten van de provincie Fryslân.
Lees hier het hele artikel en de verwijzing naar het volledige rapport.
Fjildlab “Startups” Gezonde en Duurzame Voeding in de Korte Keten
Fjildlab organiseert op vrijdag 31 mei aanstaande een Fjildlab ‘Startups’ dag om ideeën op het gebied van landbouw en voeding verder te kunnen brengen. Het betreft een besloten bijeenkomst waarbij we verschillende ingestuurde ideeën verder willen helpen. Het belooft een inspirerende sessie te worden die in besloten kring word gehouden.
Aanmelden kan nog via het aanmeldformulier
Mocht u geïnteresseerd zijn, dan kunt u uw beweegredenen aangeven in het aanmeldformulier. Wij kunnen vervolgens nagaan of uw idee aansluit bij reeds ingediende ideeën en het programma. Voor koffie, thee, wat lekkers en lunch wordt gezorgd.
Programma:
10:00 Aftrap
10:10 Arend Jan Pothof (Distrivers)
10:40 Geert Lindenhols (Geertsbest.nl)
11:00 Voorstellen
12:15 Lunch
12:45 Start brainstormsessie
13:40 Business Canvas model opstellen
15:10 Presentaties en conclusies
We zien u graag op 31 mei a.s. bij Van Hall Larenstein in Leeuwarden (Studiekantine). Mocht u specifieke dieetwensen hebben dan horen we dat ook graag.
Kruiden tussen de Coulissen: goed voor biodiversiteit en boer?
In het project Kruiden tussen de Coulissen zoeken we antwoord op de vraag: Levert ingezaaid productief kruidenrijk grasland meer biodiversiteit op en draagt dit ook bij aan de biodiversiteit van het omringende coulisselandschap? Om dit te onderzoeken worden er metingen gedaan in zowel regulier (gangbaar) grasland, productief kruidenrijk (ingezaaid) grasland als op half-natuurlijk (extensief) kruidenrijk grasland. Vervolgens is de aanwezige biodiversiteit vergeleken. Ook wordt er gekeken naar de opbrengsten en kwaliteit van het verse maaisel. Een belangrijke rol in het onderzoek spelen de coulissen vertelt Ernst Oosterveld van bureau Altenburg & Wymenga: ‘In het onderzoek kijken we naar effecten in het grasland en naar de relatie tussen kruiden in het perceel en aangrenzende houtwallen en elzensingels. Zo kunnen we zien of het coulisselandschap een onderscheidende waarde heeft voor insecten.’
Lees het interview met Ernst Oosterveld en deelnemer Bart Henstra hier
Fjildlab “Startups” Gezonde en Duurzame Voeding in de Korte Keten
Ben jij een agrariër of bewoner uit Noordoost Fryslân, die met korte ketens en voeding aan de slag wil? Dan zijn we op zoek naar jou!
Geert Lindenhols (Geertsbest.nl) en Arend Jan Pothof (Distrivers.nl) geven een inkijk in hun ondernemingen in voeding en met korte ketens. Geert is akkerbouwer uit Zuidwolde en verbouwt veldbonen en koolzaad voor de humane markt en die lokaal aangeboden worden. Arend Jan is met zijn bedrijf o.a. onderdeel van HANOS en werkt aan productontwikkeling, levering en culinair advies. Zij leveren daarbij aan onder andere zorginstellingen. Met deze sprekers verwachten wij nuttige adviezen die direct kunnen worden toegepast binnen het eigen ondernemingsplan.
Joep de Vries van de NOM (investerings- en ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland) komt met adviezen omtrent financieringsmogelijkheden. Interessante regelingen en subsidies die voor ondernemers van pas kunnen komen.
Wat wij bieden? Hulp bij het uitwerken van een plan voor korte ketens/voeding inclusief zicht bieden op bijpassende subsidies en programma’s. Wij ondersteunen graag bij de volgende stap van duurzaam ondernemen. Op 31 mei inspireren we je graag met voorbeelden, achtergrondinformatie en helpen we jouw idee uit te werken. Kom je ook? Na aanmelding van je idee ontvang je meer informatie over de locatie en het programma.
Ideeën
Ideeën kun je aanleveren voor 6 mei. Dit kan via een telefoontje met Auke de Jong via: 0646528926, of via een mail info@fjildlab.nl. Daarnaast kun je het hiervoor het bijgevoegde formulier invullen: https://forms.gle/Pwi6BXPi5GEe7kgg8
Vervolgens gaan we op 31 mei jouw idee een stap verder brengen. Dit doen we door eerst inzicht te bieden in enkele successleutels uit de praktijk, inzicht te bieden in subsidies en programma’s en dan samen met specialisten en studenten (Van Hall Larenstein) je ondernemersplan verder in te vullen. Na deze sessie kunnen we op maat verkennen hoe Fjildlab kan bijdragen aan vervolgstappen en financiering.
Als Fjildlab werken we met agrariërs, marktpartijen en onderzoekers aan een gezonde en circulaire landbouweconomie in Noordoost-Fryslân met korte ketens voor gezonde en duurzame voeding. Er zijn tal van mogelijkheden van nieuwe duurzame producten tot gezonde producten, verwaarden van reststromen tot neerzeten van nieuwe samenwerkingen tot noem maar op. Uw idee is welkom.
Fjildlab lanceert prijsvraag toekomstgerichte landbouw op Hogeschool Van Hall Larenstein
Fjildlab is op zoek naar ideeën die een bijdrage leveren aan de kringloopeconomie en een duurzame landbouwsector. Hiervoor wordt onderzoek uitgevoerd en worden proefvelden ingericht waar nieuwe gewassen of bemestingsmethoden worden getest. Ook worden partijen samengebracht om de voedselketen te verbeteren en meer. Om dat meer in te vullen en de originele denkkracht van studenten te benutten, heeft Fjildlab een prijsvraag uitgeschreven: de Fjildlab Award. Studenten wordt gevraagd met hun idee voor een toekomstgerichte landbouw op het gebied van water, klimaat, landschap, gezonde bodem, biodiversiteit, energie of een ander thema mee te doen.
Studenten wordt gevraagd vóór 13 mei 2024 hun idee in te dienen door op een digitaal formulier te beschrijven, wat het doel is, welke partijen zij willen betrekken en wat ze willen bereiken op de website.
Beoordeling en prijzengeld
Een vakjury beoordeelt de ideeën en de drie best beoordeelde projectideeën winnen een geldbedrag van € 500,- als eerste prijs, € 250,- als tweede prijs en € 100,- als derde prijs.
Ook bij ideeën die niet winnen wordt gekeken naar mogelijkheid om ze uit te voeren. De winnaars worden uiterlijk een maand na de sluitingsdatum bekend gemaakt. Dit gebeurt met een prijsuitreiking en via deze website en social media van Fjildlab.
Fjildlab
Fjildlab is de centrale plek waar via projecten de circulaire economie en een duurzame landbouwsector in Noordoost-Fryslân wordt versterkt. Het is een initiatief van vereniging Noardlike Fryske Wâlden, Agrarisch Collectief Waadrâne, Hogeschool Van Hall Larenstein en Ondernemersfederatie Noordoost Friesland en wordt gefinancierd vanuit de subsidieregeling Versnellingsagenda Noordoost-Fryslân.
Boeren tussen Boomwallen – een update
Bijna 100 bodemmonsters, het plaatsen van sensoren en plannen maken voor graslandbemonstering: het project Boeren tussen Boomwallen is volop in actie. Met het project ‘Boeren tussen Boomwallen’ willen wij in beeld krijgen wat de voordelen en nadelen van houtwallen en elzensingels zijn in de Noordelijke Friese Wouden. Op onze website lees je een update over de start van de monitoring van houtwallen en elzensingels, koolstofvastlegging, biodiversiteit, dierenwelzijn, landschap & recreatie en klimaatrobuustheid.
Lees in dit verslag wat er tot april 2024 binnen dit project is gebeurd
Uitnodiging 9 april 2024: Bijeenkomst (productief/extensief) Kruidenrijk Grasland
Kruidenrijk grasland is een hot item. Er kan vanuit verschillende invalshoeken naar kruidenrijk grasland worden gekeken. Vanuit economisch perspectief is bodemverbetering door diepe beworteling, betere droogte-resistentie én om meer eiwit van eigen land te kunnen halen interessant. Hiervoor kunnen productieve kruidenrijke mengsels worden ingezaaid. Voor de biodiversiteit is extensief kruidenrijk grasland interessant en kan productief kruidenrijk grasland mogelijk ook meerwaarde bieden. Tijdens deze bijeenkomst gaan we op in op zowel productief als extensief kruidenrijk grasland.
Koeien en Kruiden
Anne Jansma geeft deze avond een toelichting. Hij is betrokken geweest bij het project Koeien en Kruiden. Hierin is de meerwaarde van kruidenrijk grasland op weidevogelbedrijven onderzocht. Daarnaast is Anne ook betrokken bij experimenten op de Dairy Campus waarbij de relatie tussen kruidenrijk grasland (mengels) en beheer wordt onderzocht.
Kruiden tussen de Coulissen
In het project Kruiden tussen de Coulissen zijn het afgelopen jaar metingen gedaan op productief ingezaaid kruidenrijk grasland in de Fryske Wâlden. De metingen zijn vergeleken met gangbare graslandpercelen en extensieve natuurpercelen. In de praktijkproef wordt ook de invloed van het productieve kruidenrijke grasland op de omliggende landschapselementen bekeken. De opbrengsten zijn natuurlijk ook van belang voor het bedrijfsresultaat. Arjen Strijkstra en Ernst Oosterveld geven een toelichting op de metingen die het afgelopen jaar zijn gedaan. Het project Kruiden tussen de Coulissen loopt tot en met 2025. Als er na deze avond behoefte is om nog dieper op (productief) kruidenrijk grasland in te gaan dan kunnen we een volgende bijeenkomt organiseren of in een studiegroep er verder aandacht aan besteden.
Datum: Dinsdag 9 april
Tijd: 20:00 – 22:00 uur (zaal open: 19:45 uur)
Locatie: De Hege Stins, Torenlaan 12-14, 9261 VZ Eastermar
Meld je hier aan
Programma
20:00 – Opening
20:10 – Presentatie Koeien en Kruiden
Ontwikkelingen extensief kruidenrijk grasland in het open weidevogellandschap, projectleider Anne Jansma (Hogeschool Van Hall Larenstein)
20:50 – Presentatie Kruiden tussen de Coulissen
De meerwaarde van productief kruidenrijk grasland in het coulisselandschap, Ernst Oosterveld (Altenburg en Wymenga) en Arjen Strijkstra (Hogeschool Van Hall Larenstein)
21:30 – Discussie / vragen
22:00 – Afronding / borrel
Ik Wol Wol: op weg naar kwaliteitskeurmerk
In het Friese Easternijtsjerk (Oosternijkerk) bevindt zich de wolspinnerij Wad’n Wolletje van Tineke van der Zweep. Dit is de plek waar schapenwol weer een tweede leven krijgt. Bijzonder aan de wol is dat het een echt streekproduct is. Met een subsidie vanuit de Versnellingsagenda wordt er momenteel onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de schapenwol. Tineke: ‘het doel hiervan is een kwaliteitskeurmerk voor onze wol te krijgen. We willen dat wol weer gewaardeerd wordt en dat de boer daar een eerlijke prijs voor kan krijgen.’
Het spinnenwiel is een mechaniek om van wol draad te spinnen. Tineke was er al een poos hobbymatig mee bezig, maar zo’n zes jaar geleden ging ze er helemaal voor. ‘Via familie wist ik dat er in Roemenië een machine te koop stond, deze heb ik gekocht en binnen vijf maanden was alles geregeld voor de wolspinnerij.’ Zo rond de jaren ‘80 van de vorige eeuw verdwenen in Nederland de laatste wolspinnerijen. Zonde vindt Tineke: ‘De kennis is daarmee verloren gegaan, dat moet weer terugkomen. Met goede kwaliteit wol en de juiste kennis om te spinnen kan je er prachtige, bruikbare producten van maken zoals dekens, mutsen en beenwarmers. Binnen drie seconden voel je de warmte al op je huid.’’ De wol wordt op een ambachtelijk en ouderwetse manier gemaakt. Bij het kleuren van de wol laat Tineke zich inspireren door de schelpen die ze op de Wadden vindt. ‘Hiermee is de wol heel natuurlijk en streekgebonden. Ik merk dat mensen niet alleen het product mooi vinden, maar ook het verhaal erachter.’
Kwaliteit onderzoeken
Jaarlijks brengen schapen in Nederland zo’n twee miljoen kilo wol op. Een groot deel hiervan komt uit Fryslân. En daar gebeurt in de regio nu helemaal niets mee. Tineke wil de wol redden en lokaal benutten. Wanneer voorzitter van Agrarisch Collectief Waadrâne Hans Kroodsma langskomt en vertelt over de mogelijkheden voor subsidie via de Versnellingsagenda, is Tineke enthousiast. Er wordt een onderzoek op touw gezet. Met als doel het regionaal product, wol uit het waddengebied, te herintroduceren. Op dit moment is er een samenwerking met vijf schapenhouders en verschillende veeartsen en universiteiten. De betrokken schapenhouderijen bevinden zich binnen tien kilometer van de spinnerij en er zit één op Schiermonnikoog. Ze zijn divers: biologisch en gangbaar, op kleigrond en op zandgrond, scheren voor het lammeren en erna. In het onderzoek wordt bijgehouden wat het effect op de wol is en hoe de kwaliteit tot stand komt. Er zijn veel factoren die invloed hebben, zo wordt ook gekeken naar de gezondheid van het schaap. Tineke: ‘Momenteel loopt er een bloedonderzoek bij de schapen om te kijken naar mineralen. Alles wordt vastgelegd in rapporten om een bruikbaar product met kwaliteitskeurmerk te kunnen ontwikkelen.’
Goed idee? Fjildlab helpt graag
Vanuit Fjildlab ondersteunen we graag projecten als Ik Wol Wol om landbouw gerelateerde vraagstukken aan te pakken die leiden tot verdienmodellen waar de agrarische sector mee verder kan. Wil je binnen jouw bedrijf een stap maken en een goed idee in de praktijk testen, dan helpen wij je vanuit Fjildlab graag. We kunnen je in contact brengen met samenwerkingspartners of onderzoekers of helpen om het plan uit te werken tot een subsidieaanvraag bij de Versnellingsagenda. Kijk voor mogelijkheden op www.fjildlab.nl
Geslaagde FjildLab kennisdag: Bodem en Samenwerking
Interessante discussies en inhoudelijke vragen kenmerkten de FjildLab kennisdag met als onderwerp ‘bodem en samenwerking’. Een aantal boeren, die bezig zijn met kringlooplandbouw, gaven een presentatie. Vaste en vloeibare mest van elkaar scheiden en daarmee de kwaliteit van bemesten verbeteren was één van de onderwerpen.
In de praktijk blijkt het innoveren van een stal met mestscheiding een uitdaging. Er zijn aspecten die nog niet volledig getest zijn. Echter zijn er onderzoeken die veelbelovende resultaten laten zien. Daarnaast is er gesproken over bermmaaisel verwerken tot compost. Ook hierbij zijn diverse uitdagingen. Onder andere het afval in de bermen en de lengte van het materiaal kunnen van invloed zijn op de uiteindelijke kwaliteit van de compost. Bekijk hieronder voor meer informatie de video over compost. Tot slot vertelden experts van o.a. Hogeschool van Hall Larenstein en Agricycling over verdienmodellen vanuit de samenwerking tussen boeren en overheden. Doordat boeren betaald worden voor het verwerken van reststromen zijn ze in staat om dit op de juiste manier uit te voeren. De samenwerking tussen akkerbouwers en melkveehouders werd ook benadrukt. De reststromen van de een kunnen van waarde zijn voor de ander.
Na de presentaties werden er een aantal stellingen voorgelegd waarmee de discussie verder op gang kwam. Er is waardevolle informatie uitgewisseld waarmee het belang van kennissessies zoals deze wordt onderstreept.
Er kan gesteld worden dat boeren zich bereid tonen tot samenwerking en innovatie op het gebied van bodemverbetering. Dit in het belang van zowel productie als het bodemleven en de weidevogels. Het gaat niet om het bemesten van de grond maar het bedienen van de bodem.
Lees ook het artikel van De Veldpost
Deelnemer Jan Woutstra over compost:
Het Fjildlab Noordoost-Fryslân is een initiatief van
