Kennistafels Fjildlab in actie!

In februari en maart 2021 zijn de kennistafels van het Fjildlab bijeengekomen om bestaande- en nieuwe projectideeën uit te werken zodat die kunnen worden ingediend bij de subsidieregeling Versnellingsagenda (Regiodeal Noordoost-Fryslân). Uitgangspunt is om ideeën bottom-up (vanuit de praktijk) uit te werken binnen de 8 thema’s van het Fjildlab. Er zijn plannen voor bijvoorbeeld duurzaam bodembeheer en teelt, lokaal biomassagebruik en nutriëntenbenutting, zilte teelt en het vermarkten van lokale producten en het leveren van ecosysteemdiensten.

Lectoren van hogeschool Van Hall Larenstein zitten de kennistafels voor om zo de verbinding te leggen met bestaande initiatieven of zorgen ervoor dat er groepjes worden geformeerd om een idee verder uit te werken. De projectplannen kunnen in mei 2021 worden ingediend bij het subsidiebureau van de Versnellingsagenda. Binnenkort komen de kennistafels weer bijeen. Deelnemers ontvangen hiervoor een uitnodiging. Heeft u een idee voor de kringloop landbouw en de circulaire economie dan bent u ook van harte welkom. Meld u aan via info@fjildlab.nl.

Vertrek Durk Durksz bij Fjildlab

Durk Durksz heeft per 1 februari 2021 zijn taken als programmamanager Fjildlab én businesscasemanager Economische en Ecologische verbetering landbouw bij Qop neergelegd. Hij gaat, naast zijn werk als onderzoeker en bedrijfsbegeleider Veehouderij bij Wageningen Universiteit, voor de boeren in Idzegea aan de slag met de veenweide-ontwikkelingen in dat gebied. Hij gaat adviseren over hoe ze op deze ontwikkelingen in kunnen spelen en wat dit betekent voor de individuele boer en voor het gebied waar ‘boer-blijven’ het uitgangspunt is.

Durk was afgelopen twee jaar programmamanager van Fjildlab. Hij heeft meegewerkt aan verschillende projecten en de samenstelling van de kenniskringen.

Online informatiebijeenkomst goed bekeken

Dinsdag 19 januari jl. was er een online informatiebijeenkomst voor betrokkenen en geïnteresseerden (opname onderaan de tekst). Hieraan namen bijna 100 mensen deel. Na een introductie van Albert van der Ploeg, voorzitter stichting Fjildlab, vertelde Durk Durksz, programmamanager kort de stand van zaken van het programma. Nu de financiering vanuit de Regio Deal rond is, kunnen de kenniskringen weer verder met de uitwerking van de projecten. In februari staan de bijeenkomsten van de kenniskringen gepland, deze zijn te vinden in de agenda. De kenniskringen Mest en Voer zijn samengevoegd.

Herman van Vliet sprak over zijn ervaring binnen het project Friese aardappel als icoon en Emiel Elferink, lector hogeschool Van Hall Larenstein, liet zien wat de oogst van de kenniskringen tot nu toe is. Durk Durksz gaf aan per 1 februari a.s. zijn functie als programmamanager neer te leggen. Zodra er een opvolger is, wordt dit bekend gemaakt.

Geïnteresseerden die willen deelnemen aan de kenniskringen kunnen aangeven bij welke kenniskringen ze aan willen sluiten. Bij de kenniskringen worden ideeën ter tafel gelegd die vanuit verschillende deelnemende partijen zouden kunnen worden opgepakt. De lectoren die de kenniskringen begeleiden kunnen aangeven wat koppelkansen zijn en welke partijen voor een bepaald idee aan zouden moeten haken. Aanmelden kan via info@fjildlab.nl

De online informatiebijeenkomst is terug te zien in onderstaande video. De presentatie is hier te bekijken.

Projecten voor verduurzamen voedselproductie Noordoost-Fryslân van start

De producenten van voedsel concurreren vaak om de laagste prijs waardoor er weinig marge is. Hierdoor blijven kansen om het productiesysteem te verduurzamen en de biodiversiteit te verbeteren achter. Daarnaast wordt er veel voedsel verspild. Om dit te verbeteren zijn de projecten Regionale producten voor-goed-eten van het Coöperatief Centrum voor Regionaal Voedsel (CCRV) en De Verspillingsmarkt van de initiatiefnemer Fjild in samenwerking met Greydanus Groothandel en Kaaij Kwekerij gestart. Vanuit de subsidieregeling Versnellingsagenda is respectievelijk 43.225 euro en 236.550 euro aan deze projecten toegekend. De projecten zijn in samenwerking met het Fjildlab tot stand gekomen.

Regionale producten voor-goed-eten
Binnen het project wordt gewerkt aan afzetgaranties voor de producenten zodat zij de voedselproductie kunnen vernieuwen. Hierbij ligt de nadruk op productiewijzen die het milieu minder belasten en de biodiversiteit verbeteren. Voor het stimuleren van een ander consumptiegedrag is bewustwording en een eerlijk verhaal over voeding en productiewijzen nodig. Ook deze communicatie is ook onderdeel van het project. Het project loopt tot en met december 2021.

VerspillingsMarkt
Veel verschillende producten die om ‘cosmetische’ reden niet aansluiten bij de wensen van de markt worden weggegooid. Deze producten zijn o.a. afkomstig uit de landbouw, akkerbouw, (glas)tuinbouw en retail en worden vanwege een afwijkende vorm, grootte, scheuren of vlekjes niet voor directe consumptie gebruikt. Fjild, Greydanus Groothandel en Kaaij Kwekerij willen met het project VerspillingsMarkt actief voedselverspilling verminderen en gezamenlijk streven naar een gesloten voedselkringloop. De ambitie is om te ontwikkelen tot het kenniscentrum van Noordoost-Fryslân op het gebied van voedselverspilling en het terugbrengen van verspilling in de gehele voedselketen met de focus op aardappel-, groente- en fruit-producten. Het project loopt tot en met september 2023.

Versnellingsagenda
De bedragen zijn beschikbaar gesteld vanuit de subsidieregeling Versnellingsagenda. Via deze subsidieregeling wordt geld uit de Regio Deal Noordoost-Fryslân beschikbaar gesteld voor projecten die de economie stimuleren.

Startbudget voor De Wichterij: kennisplatform Wâldprûm de Wichter

De Wichter is een pruimensoort die vanouds in de Friese wouden voorkomt. Voor het opzetten van een duurzaam kennisplatform voor het behouden van de kennis over de Wichter is begin december vanuit de subsidieregeling Versnellingsagenda een bedrag van 5.000 euro aan het project ‘Wichtich’ toegekend. De aanvraag voor het project is een initiatief van De Wichterij en is in samenwerking met het Fjildlab tot stand gekomen.

Initiatiefnemer Lotte Daalman is enthousiast: “Ons doel is het behouden van de Wichter en voor iedere inwoner van de Wâlden een Wichterboom”.

Aanleg Wichtergaard
Er wordt een Wichtergaard aangelegd, met de naam ‘De Wichterij’. De ambitie is om de productie van de Wichter op te zetten en te verwerken in streekproducten zoals siropen, jam, dranken en ijs. Het gevolg hiervan is het behoud van deze speciale ‘wâldfrucht’, die steeds meer uit het landschap en de particuliere tuinen lijkt te verdwijnen. De teelt is duurzaam in te passen in het kleinschalige cultuurlandschap van De Wâlden.

Er wordt onderzoek gedaan naar de verschillende manieren van biologisch telen om een bijdrage te leveren aan de biodiversiteit. Denk hierbij aan het niet gebruiken van chemicaliën, een ‘brommelboskje’, boomwallen, wilde bloemen, het hergebruiken van (regen)water en het gebruiken van duurzame energiebronnen. Daarnaast gaan de initiatiefnemers op zoek naar samenwerkingen op het gebied van produceren, maar ook aan testen met smaak, houdbaarheid, distributie en onderzoek naar doelgroepen.

Kennisdelen
Gezien er nog niet veel publieke informatie bestaat over de Wichter boom zal er een duurzaam, digitaal kennisplatform (dewichterij.nl) gestart worden met praktische kennis informatie, verhalen en inspiratie. Hierbij gaat het om de kennisborging, maar misschien nog wel meer om promotie en communicatie rondom de Wichter onder een brede regionale doelgroep.

Versnellingsagenda en Fjildlab
Het bedrag is beschikbaar gesteld vanuit de subsidieregeling Versnellingsagenda. Via deze subsidieregeling wordt geld uit de Regio Deal Noordoost-Fryslân beschikbaar gesteld voor projecten die de economie stimuleren. De aanvraag is tot stand gekomen in samenwerking met het Fjildlab.

Openstelling subsidieregeling Versnellingsagenda: Dien nu uw projectplan in!

Heeft u een goed idee voor het versterken van de circulaire economie en een duurzame landbouwsector in Noordoost-Fryslân? Dan kunt u de aanvraag voor de 1e tenderronde van 2021 indienen.

Indienen kan bij info@noardeast-fryslan.nl. Meer informatie over de subsidieregeling staat op de website Qop.

Er volgen meerdere rondes waarin ideeën kunnen worden ingediend. De 1e ronde van 2021 (tender) gaat op 1 januari 2021 open en sluit op 31 januari 2021 17.00 uur. Er zijn 3 tenders per jaar: januari, mei en september. In de subsidieregeling wordt verschil gemaakt tussen kleine aanvragen (t/m € 5000,-) en aanvragen daarboven.
Aanvragen voor een subsidies tot en met € 5000,- vallen niet onder de tenderregeling en kunnen het gehele jaar door ingediend worden totdat het jaarbudget (€ 50.000,-) op is.

LET WEL: een aanvraag boven € 5.000,- moet voorzien zijn van een advies op het projectplan door het QOP-team. Dit advies moet dus bij de aanvraag zitten, zonder dit advies wordt de aanvraag afgewezen! Vraag daarom tijdig dit advies aan door het projectplan (liefst vóór 10 december 2020) te mailen naar info@qop.nl.

Fjildlab is onderdeel van Qop en is dus betrokken bij de inhoudelijke beoordeling. Voor advies bij uw aanvraag kunt u contact opnemen met Durk Durksz op tel. 06 – 22 45 28 55.

Fjildlab verder onder QOP
Qop is sinds mei de nieuwe organisatie die de programma’s van de Versnellingsagenda Noordoost-Fryslân aanjaagt, waaronder het Fjildlab (economische-en-ecologische-verbetering-landbouw). Qop is een regionale organisatie die koppelt, faciliteert en samenwerkingspartner is van ondernemers, onderwijsinstellingen en overheden. Qop zorgt ervoor dat alle samenwerkende partijen aan de slag gaan met projecten die de economie stimuleren.

Kijk voor meer informatie op www.qop.nl.

300.000 euro voor project Zoet op Zout 

Steeds vaker krijgt de landbouw langs de kust te maken met de gevolgen van verzilting van het oppervlaktewater en grondwater. Doel van het project Zoet op Zout is kennisontwikkeling over het beheer van het zoete (grond)water en het verbeteren van de productieomstandigheden voor de agrarische sector in de Waddenregio in relatie tot verzilting, klimaatverandering, zeespiegelstijging en bodemdaling. De totale investering voor Zoet op Zout bedraagt de komende drie jaar ruim 3 miljoen euro. Met het onderzoek kunnen agrariërs, als individu of collectief, vervolgens maatregelingen toepassen om de effecten van verzilting en klimaatverandering op te vangen. De kennis die in dit project wordt opgedaan, zal breed worden gedeeld met boeren, onderzoekers, onderwijsinstellingen en beleidsmakers. Het project Zoet op Zout werkt in het kader van verzilting nauw samen met agrariërs uit de regio en bestaande initiatieven en organisaties, zoals Fjildlab.

Versnellingsagenda
Het bedrag is beschikbaar gesteld vanuit de subsidieregeling Versnellingsagenda. Via deze subsidieregeling wordt geld uit de Regio Deal Noordoost-Fryslân beschikbaar gesteld voor projecten die de economie stimuleren.

Gerst, hop en aardappelen voor start projecten Fjildlab

Begin mei heeft akkerbouwer Pyt  Sipma in Engwierum gerst ingezaaid voor het Fjildlab-project ‘Gerst en hop voor bier’ en aardappels gepoot voor het Fjildlab-project ‘Friese aardappels als icoon’. Dankzij een voorfinanciering van de gemeente Noardeast-Fryslân konden zij nog dit teeltseizoen met beide projecten starten. Voor de andere Fjildlab-projecten is het nog wachten op de openstelling van de subsidieregeling van de Regiodeal Noordoost-Fryslân.

Gerst en hop voor bier

Van oudsher werd er in het Waddengebied zowel hop als gerst voor bierproductie verbouwd. Met dit onderzoek wordt geïnventariseerd welke akkerbouwers en bierbrouwers geïnteresseerd zijn in een samenwerking om tot productie en afzet te komen. Centraal staan de vragen: Welke gerst- en hopsoorten moeten er worden verbouwd en welke mogelijkheden zijn er voor biologische streekmout en bierproductie? Dit project is een initiatief van Herman van Vliet van LekkereTrek en Pyt en Rika Sipma, Biologische akkerbouwers. Zij werken samen met andere Waddenboeren en bierbrouwerijen Friesland.

Friese aardappel als icoon

Op dit moment wordt ongeveer 95% van de aardappelen die de Friezen eten, niet in Friesland verbouwd. Friese akkerbouwers verbouwen veel meer pootaardappelen. Ons voedsel wordt veelal wel in de regio geteeld, maar veel van ons voedsel wordt van ver gehaald of wordt op (grote) afstand bewaard, verwerkt en bewerkt, zodat veel (onnodige) kilometers gemaakt worden. Dit komt omdat er weinig rechtstreekse contacten en afspraken zijn tussen de akkerbouwers en de rest van de keten. Met dit projecten willen de initiatiefnemers de Friezen weer aan de Friese aardappelen krijgen door de productie, distributie en consumptie te stimuleren. Door het maken van concrete afspraken tussen producenten, groothandel (verpakking en distributie) en afzet (supermarkten) wordt er een nieuwe keten opgezet met minder voedselkilometers en minder verspilling.
Bij akkerbouwer Pyt Sipma wordt een demoveld aangelegd met aardappelen die op de lokale markt gepromoot en verkocht gaan worden. Dit demoveld dient voor de directe zichtbaarheid van de lokale aardappel. Dit project is een initiatief van Herman van Vliet van LekkereTrek en Pyt en Rika Sipma, o.a. telers van Biologische consumptieaardappelen. Zij werken samen met een aardappelgroothandel en kijken uit naar samenwerking met lokale supermarkten en andere organisaties.

Gerst, hop en aardappelen voor start projecten Fjildlab

Begin mei heeft akkerbouwer Pyt Sipma in Engwierum gerst ingezaaid voor het Fjildlab-project ‘Gerst en hop voor bier’ en aardappels gepoot voor het Fjildlab-project ‘Friese aardappels als icoon’. Dankzij een voorfinanciering van de gemeente Noardeast-Fryslân konden zij nog dit teeltseizoen met beide projecten starten. Voor de andere Fjildlab-projecten is het nog wachten op de openstelling van de subsidieregeling van de Regiodeal Noordoost-Fryslân.

Gerst en hop voor bier

Van oudsher werd er in het Waddengebied zowel hop als gerst voor bierproductie verbouwd. Met dit onderzoek wordt geïnventariseerd welke akkerbouwers en bierbrouwers geïnteresseerd zijn in een samenwerking om tot productie en afzet te komen. Centraal staan de vragen: Welke gerst- en hopsoorten moeten er worden verbouwd en welke mogelijkheden zijn er voor biologische streekmout en bierproductie?
Dit project is een initiatief van Herman van Vliet van LekkereTrek en Pyt en Rika Sipma, Biologische akkerbouwers. Zij werken samen met andere Waddenboeren en bierbrouwerijen Friesland

Friese aardappel als icoon

Op dit moment wordt ongeveer 95% van de aardappelen die de Friezen eten, niet in Friesland verbouwd. Friese akkerbouwers verbouwen veel meer pootaardappelen. Ons voedsel wordt veelal wel in de regio geteeld, maar veel van ons voedsel wordt van ver gehaald of wordt op (grote) afstand bewaard, verwerkt en bewerkt, zodat veel (onnodige) kilometers gemaakt worden. Dit komt omdat er weinig rechtstreekse contacten en afspraken zijn tussen de akkerbouwers en de rest van de keten. Met dit projecten willen de initiatiefnemers de Friezen weer aan de Friese aardappelen krijgen door de productie, distributie en consumptie te stimuleren. Door het maken van concrete afspraken tussen producenten, groothandel (verpakking en distributie) en afzet (supermarkten) wordt er een nieuwe keten opgezet met minder voedselkilometers en minder verspilling.

Bij akkerbouwer Pyt Sipma wordt een demoveld aangelegd met aardappelen die op de lokale markt gepromoot en verkocht gaan worden. Dit demoveld dient voor de directe zichtbaarheid van de lokale aardappel. Dit project is een initiatief van Herman van Vliet van LekkereTrek en Pyt en Rika Sipma, o.a. telers van Biologische consumptieaardappelen. Zij werken samen met een aardappelgroothandel en kijken uit naar samenwerking met lokale supermarkten en andere organisaties.

Circulaire economie: landbouwregio’s in Europa willen leren van Noordoost Friesland’

De overgang naar een circulaire economie, waarin afval niet bestaat en grondstoffen steeds opnieuw gebruikt worden, vergt lokaal maatwerk. Vijf Europese regio’s zijn daarom het project Color Circle begonnen waarin zij van elkaar willen leren hoe tot duurzame oplossingen te komen en daarbij een voorbeeld te zijn voor andere regio’s. Noordoost-Friesland is met Fjildlab zo’n voorbeeld.

Een van de voornaamste doelstellingen van de Europese Unie is te komen tot een sterkere en meer circulaire economie. Met name in landelijke gebieden met eigen unieke natuurlijke, culturele of menselijke hulpbronnen leidt dit vaak tot grote uitdagingen en is maatwerk vereist. Noordoost Friesland is zo’n unieke regio waar onder de naam Fjildlab wordt gewerkt aan het versterken van de circulaire economie en een duurzame landbouwsector. De aanpak van Fjildlab is een open structuur, waarbij agrarische collectieven, mkb-bedrijven, lokale overheden en kennisinstellingen met elkaar werken aan oplossingen. Nieuwe verdienmodellen kunnen als voorbeeld dienen voor andere regio’s in Europa.

Internationale bijeenkomst voorbeeldregio’s
Partners uit de vijf Europese voorbeeldregio’s en een delegatie vanuit Brussel (projectdeelnemers en regiobestuurders) kwamen op 4 en 5 februari a.s. in Friesland samen voor een ‘international learning event over circulaire economie’, georganiseerd op Van Hall Larenstein.

Color Circle
 Van Hall Larenstein heeft namens Fjildlab een Interreg Europe project toegekend gekregen getiteld Color Circle. Dit is samen met kennisinstellingen en regio’s in Frankrijk, Spanje, Roemenië en Tsjechië die werken aan lokale circulaire economie. Elk van de deelnemende regio’s heeft zijn eigen unieke kenmerken en aanpak voor het realiseren van lokale circulaire economie. In Color Circle willen de deelnemende regio’s van elkaar leren wat de beste aanpak is en andere EU regio’s ondersteunen en inspireren. Om de doelen te bereiken zal Van Hall Larenstein o.a. een interregionaal leer- en kennisproces in gang zetten waarbij de opgedane kennis en ervaringen uit Fjildlab worden gedeeld.